Ajoinpedia
Registreer
Advertisement


Gustaaf Paul Jaak De Stobbeleir (°15/08/1900 - †13/02/1985) was een Aalsterse politicus uit de liberale familie die naast schepen en senator, ook belangrijk was voor de stad Aalst en zijn carnaval. Hij lag mee aan de basis van het Aalsters Stedelijk Feestcomité en organiseerde mee de eerste officiële carnavalstoet en Prinsenverkiezing in Aalst. Daarnaast was Gustaaf in Aalst ook gekend als handelaar in olieproducten en promotor/voorzitter van de Aalsterse Gilles.

Liberaal nest

De Stobbeleir

(Bron: Aalst Karnaval, J. Ghysens)

De ouders van Gustaaf hielden café 'A la maison de Commerce' op de Grote Markt open. Volgens Gustaaf zou zijn moeder op de dag van zijn geboorte zo geschrokken geweest zijn van de klanken van de Katholieke Harmonie, die onder leiding van Charel De Naeyer voor het café begon te spelen, dat haar vliezen braken en Gustaaf ter wereld kwam.


In 1911 verhuisde het gezin naar het gebouw van het voormalig café 't Schipken in de Molenstraat, waar vader Richard een winkel begon in scheikundige meststoffen. Gustaaf volgde school aan de Ecole Moyenne (het huidige Atheneum) en werd opgegroeid in een liberaal nest. Vader Richard maakte deel uit van de liberale partij en zetelde in de Aalsterse gemeenteraad. Voor Gustaaf was het een logische stap om net als zijn vader deel te gaan uitmaken van de partij.

Verenigingsleven

GVA 13101973 Gustaaf DS

Gustaaf als Aalsterse Schone in 1917 (Foto: De Gazet van Aalst - 13/10/1973)

Gustaaf kreeg in 1917 zijn eerste job bij Brouwerij Burny. Tijdens de winter van 1917-1918 richtte Gustaaf mee voetbalploeg Eendracht FC (het latere Eendracht Aalst) op, waarvan hij ook enkele jaren secretaris zou zijn. In 1919 sloot de club zich aan bij de 'Union Belge'.

Tijdens diezelfde periode was Gustaaf ook te zien in de revue 'Wie speelt er mee?'. Gustaaf vertolkte er de rol van 'De Aalsterse Schone'. Daarna maakte hij ook nog deel uit van het toneelgezelschap 'Voor Taal en Vrijheid', waar zijn vader Richard toneelmeester was. Hij speelde mee in verscheidene toneelstukken, waaronder De Paus van Arendonk en Zij mag niet trouwen.


In 1922 ging Gustaaf in het leger, om een jaar later terug te keren naar Aalst.[1]

Politiek

Gemeenteraadslid

De stobbeleir 1957 madeinaalst

1957 (Bron: http://madeinaalst.be)

In 1925 begon Gustaaf op jonge leeftijd aan zijn politieke carrière en bij de gemeenteraadsverkiezingen van 10 oktober 1926 werd Gustaaf als lijsttrekker verkozen voor de liberale partij. Hij was de enige verkozene voor de partij. Zo kwam hij op 10 januari 1927 als enige liberaal in de gemeenteraad terecht. Dit was de start van een lange politieke carrière. Door zijn jonge leeftijd kreeg hij van zijn tegenstrevers de bijnaam 'Staafke Kakkestoel'. Zo stapte Felicien Rogghé de dag na de verkiezingen achter de Oude Garde met een kakstoel op zijn rug gebonden.

In 1929 was Gustaaf eerste plaatsvervanger voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers, waardoor hij de mogelijke opvolger was van Dr. Behn uit Ninove. Behn had aan Gustaaf beloofd om zijn termijn niet uit te doen, maar uiteindelijk bleef hij zetelen tot tot in 1956.

Herbergiersbond

Onder het beleid van Romain Moyersoen werd beslist dat de herbergen in Aalst om middernacht moesten sluiten. Gustaaf richtte daarop in 1926 de Herbergiersbond op en fungeerde als voorzitter van de vereniging. Zo stapte Gustaaf naar de burgemeester om er te pleiten voor een later sluitingsuur. Romain Moyersoen wou echter niet afwijken van zijn beslissing.

In 1931 kwam Gustaaf in opspraak binnen de Herbergiersbond, nadat hij de herbergiers verkeerd ingelicht had over een taks. Gustaaf ging in café 'De Rink' vertellen dat er een nieuwe taks op herbergen gestemd was in de gemeenteraad, waardoor de herbergiers protesteerden. Later bleek echter dat Gustaaf verkeerde informatie doorgespeeld had; het ging over een vermindering van de taksen. In de (socialistische) pers werd Gustaaf met de grond gelijk gemaakt en afgeschilderd als iemand de niets kende van wetten en rechten. Gustaaf beet echter van zich af en voerde heftig oppositie tegen de katholieken en socialisten.[2]

Gustaaf werd een populair figuur en bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1932 was Gustaaf lijsttrekker voor zijn partij. De liberalen wonnen er dat jaar twee gemeenteraadsleden bij; voortaan zouden Pierre Cornelis en dr. Schotte naast Gustaaf zetelen in de gemeenteraad.[3]

Schepen

In 1933 was er een coalitie gevormd met socialisten en nationalisten onder burgemeesterschap van Alfred Nichels. In 1934 bezocht Staf De Clercq, oprichter van het Vlaams Nationalistisch Verbond, het Vlaams Huis in de Molenstraat. Zijn bezoek werd niet door iedereen goed onthaald, want de jong-socialisten zorgden er voor tumult. Staf De Clercq eiste hierop dat de nationalistische schepenen ontslag zouden nemen uit het schepencollege, wat deze ook deden. Hierdoor was de stad onbestuurbaar geworden.

Gustaaf de Stobbeleir liet hierop de Katholieken, de Socialisten, de Liberalen en de Fronters samenkomen om een oplossing te zoeken. De partijen kwamen overeen om een nieuw schepencollege te vormen. Elke partij moest een kandidaat schepen naar voor dragen, die goedgekeurd moest worden door de ander partijen. Zo werd Gustaaf schepen van Financiën van Aalst.

Tweede Wereldoorlog

Gustaaf 19081977

(De Voorpost - Gustaaf 19/08/1977)

Op 3 oktober 1940 werd Gustaaf, samen met schepen Bergmans en burgemeester Nichels, onder invloed van de Duitse bezetter uit het schepencollege gezet. De Duitse bezetter dreigde er meteen mee om Gustaaf naar een concentratiekamp te sturen. Als politieke gevangene zat hij 37 dagen in de gevangenis van Gent.

In de maanden daarop was hij actief binnen het Verzet en in 1942 was hij Provinciaal afgevaardigde voor het Onafhankelijkheidsfront - Aalst. Tijdens de oorlog leefde hij ondergedoken, nadat de Gestapo hem wou aanhouden. De bevrijding was voor hem dan ook een grote opluchting.

Hopfeestmarkt en Jaarbeurs

Na de oorlog werd het schepencollege van voor de oorlog terug aangesteld en kon Gustaaf opnieuw zijn stempel drukken op het Aalsterse leven als schepen van Financiën. Hij stichtte in 1945 de Hopfeestmarkt en hernam de organisatie van de Handelsbeurs (Jaarbeurs) in de gebouwen van het Koninklijk Atheneum. Bij elke gelegenheid haalde hij de liberale ministers naar Aalst.

Gustaaf was daarnaast ook een gekende gast in menig café op de Grote Markt. Er werd gezegd dat Gustaaf, zoals elke politieker, veel bezig was met het ronselen van stemmen. Hij was dan ook aanwezig op alle mogelijke wijkkermissen, begrafenissen, optochten, plechtigheden, officiële zittingen, vergaderingen, modeshows en muziekuitstappen.

In 1946 kwam er een einde aan de sociaal-liberale coalitie en kwam Gustaaf opnieuw in de oppositie terecht. Bij de verkiezingen van 1952 werd Gustaaf opnieuw verkozen en werd hij schepen van Financiën en Middenstand onder burgemeesterschap van Oscar Debunne. Na het ontslag van Oscar Debunne werd Gustaaf lange tijd plaatsvervangend burgemeester.

Bomen

Gustaaf De Stobeleir liet in 1953 als eerste een verlichte kerstboom op de Grote Markt plaatsen en deed een voorstel om het monument van Dirk Martens naar het stationsplein te laten verhuizen. Dirk Martens bleef uiteindelijk op de Grote Markt staan, maar de kerstboom werd een jaarlijkse traditie.

Onder impuls van Gustaaf De Stobbeleir werden de bomen op de Graanmarkt omgehakt, tot ergernis van zijn partijgenoot Breckpot. De Stobbeleir liet van de Graanmarkt een groen plein maken, naar een ontwerp van de zoon van Gustaaf. Notaris Breckpot was zo kwaad voor het omhakken van de bomen op de Graanmarkt, dat hij ontslag nam als liberaal raadslid.

Gustaaf zorgde daarnaast ook nog voor de inrichting van de Hopprijskamp, de Verkiezing van Prins Carnaval , de oprichting van het Vredesmonument op het Vredeplein, de eerste vertoning van het Arenatheater en een orgelrecital in de St. Martinuskerk in 1955. Hij organiseerde ook een herdenking van de bevrijding in 1954 en 1955.

Senator

Gustaaf Enrico De Voorpost 18011980

Gustaaf en Enrico Le Clair (De Voorpost - 18/01/1980)

Gustaaf wilde het ook graag Volksvertegenwoordiger worden, maar zijn partij gaf de voorkeur aan Louis D"Haeseleer. Gustaaf kreeg wel een plaats op de Senaatslijst, waardoor hij in 1949 als Senator verkozen werd. Hij zetelde tussen 1949 en 1950 slechts enkele maanden in de Senaat. Door de Koningskwestie werd de senaat immers ontbonden.


Bij de nieuwe verkiezingen in 1950 werd Gustaaf niet verkozen, maar slaagde hij erin om als senator gecoöpteerd te worden, dankzij de Oost-Vlaamse socialisten. Hij moest wel schriftelijk beloven dat hij tegen de terugkeer van Koning Leopold III zou stemmen, wat hij toen ook gedaan heeft. Hij stemde ten tijde van de schoolstrijd ook voor de Wet-Collard, waarbij de subsidies aan de katholieke scholen aanzienlijk verminderd werden, de voorwaarden voor subsidiëring verscherpt werden en een groot aantal rijksscholen werden opgericht. Dit werd hem niet door iedereen in dank afgenomen. In de Aalsterse Gazet werd Gustaaf met de grond gelijk gemaakt en bestempeld als de 'clown van de gemeenteraad'.

Bezoek aan China

In 1956 maakte De Stobbeleir deel uit van een Belgische parlementaire afvaardiging naar het China van Mao, onder leiding van Camille Huysmans. Het doel van het bezoek was het vormen van een Belgisch-Chinese vriendschap. Gustaaf maakte zo deel uit van een eerste poging van het Westen om toenadering te zoeken met China.

DGA 22091973 Gustaaf DS China

Gustaaf op bezoek in China (De Gazet van Aalst - 22/09/1973)

De delegatie kampte in China echter met spijsverteringsproblemen, waarop maaltijden vanuit België per vliegtuig werden opgestuurd. Dit gebeurde met een lijnvliegtuig vanuit Kopenhagen. Op de terugweg naar huis hield de delegatie halt in Rusland, waar ze uitgenodigd werden voor een receptie op het Kremlin, naar aanleiding van het Russisch-Japans akkoord. In Praag ontmoette hij Eerste Minister van Acker en Minister van Binnenlandse Zaken Spaak.[4][5]

Ontslag als senator

De Bisschop de stobbeleir de voorpost 19081977

Marcel De Bisschop en Gustaaf (De Voorpost - 19/08/1977)

In december 1956 bood Gustaaf, onder druk van zijn partij, zijn ontslag aan als senator. Enkele maanden daarvoor had het Parket van Brussel gevraagd om zijn politieke onschendbaarheid op te heffen, omdat hij enkele effecten niet aangegeven had. Gustaaf werd vervolgd voor onwettige geldverhandelingen; hij kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf van één maand en een boete van 5000 Frank.

Er werd gedacht dat de politieke carrière van Gustaaf over zou zijn, maar hij behield zijn ambt van Schepen van Financiën in Aalst. Er kwamen in de pers echter veel kritiek op de schepen en in 1959 kwam hij terug in de oppositie terecht.[6]

Scheurlijst

De stobbeleir 1945 1946 madeinaalst

1945-1946 (Bron: http://madeinaalst.be)

In 1961 wilde Gustaaf zich bij de liberalen opnieuw kandidaat stellen voor de Senaat. Zijn partij ging hier echter niet op in, waardoor Gustaaf het met een scheurlijst probeerde. Deze scheurlijst had echter geen succes en Gustaaf mocht zijn senator-ambities opbergen. Hij besliste om voortaan als onafhankelijke te zetelen in de Aalsterse gemeenteraad.

In 1965 stapte Gustaaf uit de politiek. Hij was 38 jaar gemeenteraadslid van Aalst, 7 jaar senator en 17 jaar schepen. Na zijn politieke carrière zette Gustaaf zijn zinnen op het verenigingsleven, waarbij vooral de Aalsterse Gilles hem nauw aan het hart lag. Hij bleef ook deel uitmaken van het Stedelijk Sportcomité. In 1981 werd hij benoemd tot ere-eerste schepen van Aalst.[7][8]

Overzicht politieke carrière

  • De stobbeleir de voorpost 19081977

    (Bron: De Voorpost - 19/08/1977)

    In 1926 werd Gustaaf, als lijsttrekker voor de liberalen, verkozen als gemeenteraadslid. Hij was met zijn 26 jaar toen het jongste gemeenteraadslid en ook het enige oppositielid voor de liberalen.
  • In 1929 werd hij eerste plaatsvervanger voor de Kamer.
  • Eerste schepen en schepen van Financiën van de stad Aalst van 1935 tot 1940 en van 1945 tot 1947.
  • Gustaaf was ook lange tijd voorzitter van de Liberale Groep.
  • Liberaal senator voor het arrondissement Aalst-Oudenaarde (1949-1950)
  • Gecoöpteerd senator (1950-1954)
  • Na de verkiezingen van 1953 werd Gustaaf opnieuw schepen van Financiën en Middenstand. In 1959 belandde hij opnieuw in de oppositie,
  • Waarnemend burgemeester van de stad Aalst in 1945 (omdat burgemeester Alfred Nichels nog niet terug was) en in 1956 (na het ontslag van Oscar Debunne).
  • Liberaal senator voor het arrondissement Aalst-Oudenaarde (1954-1956)
  • In 1961 mocht hij geen senator meer zijn, waardoor hij op een scheurlijst terecht kwam. Zijn lijst kende geen succes, waarop Gustaaf verder als onafhankelijke in de Aalsterse gemeenteraad zetelt.
  • Gustaaf zei de politiek vaarwel in 1965.

Carnaval

Feestcomité

In 1920 stichtte Gustaaf mee het Stedelijk Feestcomité en werd hij benoemd tot schatbewaarder. Met het Feestcomité lag hij mee aan de basis van de eerste officiële carnavalstoet in 1923. Samen met Alfred Kelders en Felix De Loose vormde hij het kernteam van het Feestcomité en opende hij de eerste stoet.

Gedurende vele jaren zou Gustaaf aan de kop van de stoet blijven meelopen. Hierdoor werd Gustaaf later tot ere-lid van het Feestcomité benoemd. In 1955 nam hij ontslag als penningmeester van het Feestcomité.

Eerste Feestcomité DVP 19081977

Het eerste Feestcomité - Staand v.l.n.r.: Willy Breckpot, Kamiel Guns, Boel - Zittend v.l.n.r.: Valerie D'Hondt, Gustaaf De Stobbeleir, schepen De Smedt, Felix De Loose, Alfred Kelders. (Foto: De Voorpost - 19/08/1977)

Organisatie Prinsenverkiezing

In 1954 werd op zijn initiatief voor het eerste een prins carnaval verkozen. Gustaaf organiseerde met het Verbond van Vaderlandslievende Verenigingen de eerste prinsenverkiezing. De Prins werd toen immers nog niet door het Feestcomité verkozen, maar werd wel erkend door de stad. Gustaaf presenteerde deze eerste prinsenverkiezingen tot 1960.

Mister Dancy Archief Lieve

Gustaaf organiseerde en presenteerde de eerste prinsenverkiezingen in Aalst (©Collectie Lieven Goubert)

De Aalsterse Gilles

Gustaaf De Stobbeleir Driekoningenfeest 1974 De Voorpost 18011974

Gustaaf als promotor van de Gilles

In 1971 dreigde er een einde te komen aan de Gilles-traditie in Aalst. Gustaaf deed er, samen met Bert Van Hoorick, alles aan om deze traditie te behouden, waarna de Aalsterse Gilles opgericht werden. Gustaaf werd van 1971 tot 1982 voorzitter van De Aalsterse Gilles en stapte met de groep mee in de stoet.[9][10]  

Hij zette zich in als promotor van de Gilles en trad mee op met de groep op het Driekoningenfeest en de Prinsenverkiezing. Ondanks zijn oudere leeftijd, bleef hij onvermoeibaar meedansen met de Gilles. Hij gaf de fakkel op 81-jarige leeftijd door aan Urbain D'Haese.  

Reus Gustaaf

IMG 0252

Reus Gustaaf

Voor Gustaaf was het in 1978 zijn 50ste carnavalsstoet en bovendien was hij de enige nog levende inrichter van de eerste carnavalsstoet. Voor deze gelegenheid werd hij uitgebreid in de bloemetjes gezet. De Aalsterse Gilles organiseerden een receptie voor hun voorzitter in café Bistro op de Grote Markt. O.a. Bert Van Hoorick gaf er een toespraak voor Gustaaf. Na de receptie ging men richting de trouwzaal van het stadhuis, waar burgemeester D'haeseleer een dankwoord uitsprak richting Gustaaf. Gustaaf werd er door de burgemeester aangesteld als officiele stafhouder van de 50ste stoet.

De Aalsterse Gilles hadden nog een speciaal cadeau voor hun voorzitter; ze hadden een reus laten maken van Gustaaf die voortaan de groep zou vergezellen in de stoet. Zo namen de Gilles Reus Gustaaf vanaf 1978 mee in de stoet, als eerbetoon aan 'Staaf' De Stobbeleir.


In 2009 liep Reus Gustaaf niet meer mee in de stoet; de reus was beschadigd geraakt en de Gilles konden de kosten voor herstelling niet betalen. De kop van de reus werd wel gerenoveerd en in 2011 onder luid applaus voorgesteld. De kop wordt momenteel bewaard door Marleen Meert.  

Varia

  • Gustaaf door Fr Wauters

    Gustaaf, getekend door Frans Wauters

    Gustaaf is stichter van de Oud-leerlingenbond Atheneum-Lyceum.
  • In 1926 lag Gustaaf mee aan de basis van de eerste Jaarbeurs in Aalst. In 1945 zorgde hij, na de oorlog, voor een terugkeer van de jaarbeurs in de gebouwen van het Koninklijk Atheneum.
  • In 1927 vertrok hij tijdens een kermis met een luchtballon op het Esplanadeplein. Ze kwamen uiteindelijk uit in Hechtel.
  • De Stobbeleir organiseerde in 1934 het eerste wielercriterium in Aalst, als voorzitter en stichter van het Stedelijk Sportcomité. Hij wordt genoemd als de promotor van het criterium in de jaren '30. Hij werd hiervoor gehuldigd op het criterium van 1973.[11]
  • Toen Café De Graaf van Egmont een nieuwe uitbater zocht, stelde Gustaaf zich kandidaat. Hij moest zijn kandidatuur echter intrekken, omdat zijn partij vond dat dit niet samenging met de functie van gemeenteraadslid.
  • In 1945 stichtte hij de Hopfeestmarkt.
  • De Stobbeleir was organisator van het Hoppeprijskamp, om de hopkweek in Aalst in de kijker te zetten.
  • Als schepen-voorzitter van de marktcommissie zorgde hij mee voor de uitbreiding van de Sint-Maartensjaarmarkt en de inrichting van de lentemarkt.
  • Als voorzitter van het verbond van de Vaderlandse Maatschappijen organiseerde hij in 1955 mee de Bevrijdingsfeesten in Aalst. Hij bracht ook het vredesmonument naar het Vredeplein.
  • Ter gelegenheid van de 50ste stoet brachten de Gilles in 1978 een huldigingsmedaille 'Gustaaf De Stobbeleir' uit. Hij werd dat jaar door de Gilles ook uitgebreid gehuldigd. Ronny De Bruyn, Herman De Winne en Marcel De Bisschop eerden Gustaaf met een speech.[12]
  • In 2000 brachten de Gilles een pin uit met de beeltenis van Gustaaf.
  • Gustaaf werd in de volskmond Staaf Stobbeleir of Staaf Stroebbeleir genoemd.
  • In 2019 werd reus Gustaaf nagebouwd door Akv Beschomt, in het kader van hun thema 'Kere weerom, 'Safier' es vedrom...', waarbij de Aalsterse reuzen een belangrijke rol speelden.  

Redactie

Tekst en foto's

  • Tekst: Sören Delclef - AjoinPedia
  • Foto's: Aalst tussen beide werdeldoorlogen 1920-1940 (J. Ghysens), aalst Karnaval (J.Ghysens & K. Baert), De Gazet van Aalst, Madeinaalst, de Voorpost

Bronnen

  1. Het Laatste Nieuws, 13 januari 1921
  2. Recht en Vrijheid, 27 september 1931
  3. Het Laatste Nieuws, 9 september 1932
  4. Bogaert R., Strijpens H. & Van der Poorten J.P. (1982), Aalsterse gesprekken, Uitgeverij Pieter Daens
  5. De Gazet van Aalst, 22 september 1973
  6. De Gazet van Aalst, 16 december 1956
  7. De Voorpost, 19 augustus 1977
  8. De Gazet van Aalst, 2 januari 1965
  9. De Gazet van Aalst, 24 februari 1973
  10. De Voorpost, 25 januari 1991
  11. De Gazet van Aalst, 28 juli 1973
  12. De Voorpost, 3 februari 1978
Advertisement