Jos Ghysens (°23/11/1929-†26/05/2020) was geboren in Erembodegem en kwam in 1966 in Aalst terecht. Hij bestudeerde er de geschiedenis van de streek en schreef er heel wat boeken over. Als secretaris van het Genootschap van de Aalsterse Geschiedenis breidde hij zijn oeuvre verder uit, met als laatste boek 'Aalst in Vlaanderen' in 2014.
Via Brussel naar Aalst
Jos Ghysens in 1991 (©Aalst op zen Oiljsters)
Jos Ghysens werd geboren in Erembodegem in de wijk Ronsevaal. Hij volgde er les in de plaatselijke gemeenteschool en trok daarna naar het Sint-Jozefscollege in Aalst. Vandaar ging hij naar 'Saint-Louis' in Brussel, om er de moderne humaniora en handelsafdeling te volgen.
Jos toonde al van kindsbeen interesse in het verleden en ging vaak op zoek naar oude documenten en herinneringen bij kennissen en familieleden. Tijdens zijn legerdienst was hij gestationeerd in Fort 5 in Edegem en daarna ging hij aan de slag in een confectiebedrijf in Erembodegem, tot in 1960.
Ghysens opende een kunsthandel en een antiquariaat in Brussel, waar hij kennis maakte met figuren als Herman Teirlinck, Urbain Van de Voorde, Marcel Caso en Philippe Dasnoy. In 1966 stopte hij met zijn eigen zaak, toen een gedeelte van zijn gezellige volkswijk gesloopt werd voor appartementsgebouwen. Zo kwam Jos Ghysens in Aalst terecht, waar hij zich definitief vestigde met zijn echtgenote Marie-Thérèse Baten.[1]
Lokale geschiedenis
Oude prentkaarten
Jos Ghysens was geïnteresseerd in geschiedenis en leerde via het boek 'Geschiedenis der stad Aalst voorgegaan van eene historische schets van 't voormalige land van Aalst' (1873) van Frans De Potter en Jan Broeckaert de streek van Aalst beter kennen. Hij bestudeerde oude plannen en artikels, waardoor hij al snel een specialist werd in de geschiedenis van de streek rond Aalst. Ghysens was ook een vaste bezoeker van de verschillende archieven uit de streek.
Toen Jos Ghysens in contact kwam met een Nederlandse uitgever, besloot hij mee te werken aan het boek 'Aalst in oude prentkaarten'. Het boek werd uitgeven in 1971 en bevatte afbeeldingen van oude Aalsterse prentkaarten, die voorzien waren van een korte toelichting. Het boekje was meteen een succes en zou 5 keer herdrukt moeten worden in een korte tijdsspanne. Er kwam een vervolg op het boekje en Jos Ghysens maakte er een mini-trilogie van. Naast 'Aalst in Oude Prentkaarten' volgde nog 'Aalst tussen de beide wereldoorlogen' en 'Kent u ze nog de Aalstenaars'. De drie boekjes waren opgebouwd volgens hetzelfde principe: oude foto's of prentkaarten met korte toelichtingen.[2]
Jos Ghysens had meteen zijn visitekaartje afgegeven als geschiedschrijver en een jaar na 'Aalst in oude prentkaarten' mocht hij eenzelfde soort boek maken over Erembodegem en De Falluintjes.
De oorlog
Met medewerking van Karel Baert, Remi Bogaert en Jacques de Vos schreef Jos Ghysens in 1973 het boek 'Aalst 1940-1944'. Ghysens slaagde erin om heel wat historische documenten te verzamelen, waarbij o.a. een nieuwe kleurenfilm over de Bevrijding ontdekt werd. Het boek werd een succes en was vrijwel volledig uitverkocht.[3]
Het zou niet het enige boek zijn dat Jos Ghysens schreef over de oorlog; daarna volgde nog 'Aalst: Zomer 1940'. Beide boeken vertelden de gebeurtenissen tijdens de oorlog zeer gedetailleerd.
In december 1975 kwam het boek aalst Karnaval uit, dat Jos Ghysens samen met Karel Baert geschreven had. Hierbij kregen ze de medewerking van Fons Singelijn en Frans Wauters. Het boek gaf een overzicht van de Vastenavondtraditie in Aalst en was voorzien van vele foto's. Voor het eerste werd de geschiedenis van het Aalsterse carnaval neergeschreven in boekvorm.
Het idee voor het boek kwam van Frans Wauters, die hiervoor Jos Ghysens en Karel Baert contacteerde. Fons Singelijn verleende ook meteen zijn medewerking, want ook hij zat met het idee voor een dergelijk boek in zijn hoofd. Via o.a. Marcel De Bisschop, Henri Van de Perre, Chris Willems, het AKV en vele anderen werd heel wat materiaal verzameld.
Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis
Jos Ghysens en Frans Wauters, getekend door Frans Wauters (©Het Aalsterse Volksleven 1)
In mei 1976 werd onder impuls van Remi Bogaert en Jos Ghysens het Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis opgericht. Het Genootschap werd opgericht met als doel het bevorderen en verspreiden van de lokale geschiedenis en een hernieuwde belangstelling verwekken voor belangrijke heemkundige publicaties. Als eerste publicatie bracht het Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis het boek 'De Duitschers in Aalst. 1914-1918' van Petrus Van Nuffel opnieuw uit. Daarnaast werd ook een folkloristische kalender van Groot-Aalst uitegebracht.[4]
Samen met Rik Strypens (voorzitter) en Guido Saey (penningmeester) vormde Jos Ghysens (secretaris) het bestuur van het Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis. In augustus 1976 begon dit Genootschap aan de voorbereidingen van een boek over de Aalsterse straten, dat pas in 1986 klaar zou zijn. Naast het bestuur traden ook Luc Robijns, Wilfried Vernaeve, Dirk Callebaut, Albert Van der Ghylen, Etienne Buyle, Ignace De Vos, W. Eeman, J. Minner en Frans Wauters toe tot het Genootschap.[5]
Naast 'Geschiedenis der straten van Aalst' schreef Jos Ghysens o.a. ook de vierdelige serie 'Het Aalsterse Volksleven' voor het Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis. De laatste publicatie van Jos Ghysens werd in 2014 uitgebracht met 'Aalst in Vlaanderen'.
Bibliografie
Jos Ghysens schreef heel wat boeken over de geschiedenis van Aalst. Eerst deed hij dit op eigen iniatief, daarna werden zijn publicaties uitgegeven door het Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis.
| Jaar | Titel | Uitgever |
|---|---|---|
| 1972 | Aalst in oude prentkaarten | Europese Bibliotheek Zaltbommel |
| 1972 | De Falluintjes in oude prentkaarten | Europese bibliotheek Zaltbommel |
| 1972 | Erembodegem in oude prentkaarten | Europese bibliotheek Zaltbommel |
| 1972 | Aalst tussen beide wereldoorlogen 1920-1940 | Uitgeverij Veys |
| 1973 | Aalst 1940-1944: een stad onder Duitse bezetting | Uitgeverij Veys |
| 1974 | Kent u ze nog...de Aalstenaars | Europese Bibliotheek Zaltbommel |
| 1975 | Aalst Karnaval
(met Karel Baert) | Uitgeverij Veys |
| 1975 | Aalst: zomer 1940
(met Jacques De Vos) | Uitgeverij Veys |
| 1978 | Het markt- en straatlied 1860-1950 | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1979 | Liedjes op populaire thema's 1950-1979 | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1980 | De muziekschool te Aalst 1859-1979 | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1980 | Aalst 1830 | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1981 | Aalst een musicerende stad - 1860-1980 | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1981 | Aalst in Vlaanderen | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1983 | Aalst - Spelemeien in de stad
(met Mark De Vilder) | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1984 | Aalsterse zegswijzen: 'n scheit in 'n fles
(met Frans Wauters) | Socialistische Postzegelkring |
| 1986 | Geschiedenis der straten van Aalst | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1987 | Aalst en Maria: kapellen en volksdevotie | Stadsrukkerij |
| 1987 | Koninklijke Harmonie de Oude Garde
(met Albert Vandervoort) | - |
| 1988 | Herbergen en verenigingen: Aalst 1880-1900 | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1988 | 't Leste ooit de kenne: Derde en laatste reeks volkse zegswijzen
(met Frans Wauters) | 't Akaveken |
| 1990 | Gendarmen en rijkswachters te Aalst | Jos Ghysens |
| 1991 | Aalst op zen Oilsjters
(met Frans Wauters) | Jos Ghysens |
| 1993 | Heiligenverering te Aalst | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1993 | Het stadspark van Aalst
(met Hendrik De Schrijver) | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1994 | De gemeentepolitie van Aalst 1830-1994 | Gemeentebestuur |
| 1995 | Aalst - De poëzie van een stad
(met Mark de Vilder) | Jos Ghysens |
| 1996 | De zusters Franciscanessen te Aalst 1896-1996 | Uitgeverij De Muyter |
| 1996 | De Aalsterse brandweer | Brandweer Aalst |
| 1997 | Industrie, handel en merknamen: Aalst 1840-1940 | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 1999 | Overham: de geschiedenis van een kasteel te Aalst
(met Luc De Ryck) | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 2002 | Aalst 1920-1940: samenleving en maatschappij | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 2005 | Stad Aalst - Mijlbeek | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
| 2014 | Aalst in Vlaanderen: Van de negende tot de zeventiende eeuw (met Freddy Caudron en Guido Saey) | Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis |
Varia
- Bij de grote fusie der gemeenten pleitte Jos Ghysens ervoor om de straatnamen in elke deelgemeente te behouden. Ghysens stuurde hiervoor een open brief naar de burgemeesters en schepenen van Aalst en de deelgemeenten.
- In 1978 werd Jos Ghysens door de pers uitgeroepen als 'verdienstelijke Aalstenaar van het jaar'.
- In 2001 werd Jos Ghysens gevierd als erelid van De Draekcenieren.
Redactie
Tekst en foto's
- Tekst: Sören Delclef
- Foto's: Archief Aalst, Het Aalsterse Volksleven, Bibliotheek Aalst, Het Laatste Nieuws, Digitale Regio Aalst
