De Lange Zoutstraat is één van de straten die uitkomt op de Grote Markt. Langs de andere kant bevinden zich de Korte Zoutstraat en de Louis D'Haeseleerstraat. De stoet ging gedurende een lange periode door deze straat, vandaag behoort deze niet meer tot het traject van de zondag- en maandagstoet.
Geschiedenis
Postkaart van de Lange Zoutstraat te Aalst (©Stadsarchief Aalst)
In de Lange Zoutstraat vond in de Middeleeuwen de handel van zout plaats. Het was de enige plaats waar op dat moment zout verhandeld mocht worden. In een charter uit 1292 was er reeds sprake van de Zoutstraat (later zou deze opgesplitst worden in de Lange en de Korte Zoutstraat).
In de stadsrekening van 1446 is er sprake van 'den borreputte' (een waterput) in de Zoutstraat. De Zoutstraat was zeer vroeg druk bebouwd en evolueerde naar een straat met handels- en woongebouwen. In 1725 werd beslist om twee stenen pompen te plaatsen in de Lange Zoutstraat, maar uiteindelijk werd er maar één aan het Zouthuis gezet, ter vervanging van een houten vervallen pomp. De pomp hinderde echter de doorgang in de drukke Lange Zoutstraat, waardoor ze in 1738 werd overgebracht naar de Veemarkt.
De Lange Zoutstraat (©Persregio Dender)
De vijf wijken van Aalst hadden elk hun eigen toneelgezelschap, dat op Vastenavond of Sacramentsdag in hun eigen wijk toneelstukken opvoerde. Eén van die vijf wijken was de Zoutstraat, waardoor de toneelspelers van deze straat op feestdagen op straat of op wagens te zien waren met toneelstukken.
Heel wat vooraanstaande families waren woonachtig in de Lange Zoutstraat, die in de 19e eeuw bestond uit bepleisterde en witgeschilderde gevels; talrijke houten winkelpuien en ertussen liggende herenhuizen met koetspoort en balkons. Vandaag bestaat de Lange Zoutstraat voornamelijk uit winkelpanden.[1]
Historische gebouwen en monumenten
Het Sout Huys
Dit huis werd rond 1500 het Sout huys genoemd. Hier woonden o.a. in 1735 Pieter de Neve (bakker) en in 1763 Boudewijn Schepers (stadsbeiaardier).
(©Onroerend Erfgoed Vlaanderen)
Huis De Rooze
Dit gebouw was oorspronkelijk een landhuis en droeg de naam de Rooze. In 1489 werd het gebouw voor de stad aangekocht door voorschepen Ghyselbrecht du Bosch.
In het begin van de 16e eeuw werd het verbouwd door bouwmeester Nicaas de Coninck en kreeg het de naam de Nieuwe Rooze. Michiel Arents plaatste er 14 geschilderde glasramen in, waarin de wapens van de vorsten te zien waren en de wapenschilden van 't Land van Aalst. In 1511 werd op de hoek een stenen Lieve-Vrouwbeeld geplaatst, dat beschilderd werd door Adriaan Schollaert. Elke nacht werd het beeld verlicht.
Alle belangrijke personen, zoals doortrekkende prinsen, vorsten en de aartsbisschop, logeerden in de Rooze. In de 16e eeuw werden er de banketten van het standsbestuur georganiseerd. Het gebouw werd te klein voor de stad, waardoor ze het in 1598 verkochten aan Cornelis Cabéliau, die de gekleurde vensters afstond aan het nieuwe wetshuis.
Later woonde in het gebouw Frans van Oostendorp, die burgemeester van Aalst was tussen 1707 en 1717. Ook Paulus Tack (kanunnik van de Sint-Maartenskerk - 1724) en pastoor Paulus De Bruyne (1761) bewoonden De Roose. Jan-Baptist Guldentop liet de galerij in 1782 afbreken en maakte van De Roose twee woonhuizen, waardoor het oorspronkelijke karakter van de woning verloren ging.
Du Caju
(Forum Aalst Historiek)
Op nummer 13 woonde Joseph-Gustave Du Caju (1808-1864) en Anne De Vylder (1809-1890). Du Caju was stichter van een gekende drukkerij die o.a. de Aelstenaer (1841-1896) uitgaf. Het gezin telde zeven zonen.
De Stad Antwerpen (©ArcheoNet Vlaanderen)
Huis Stadt van Antwerpen
In 1489 was dit gebouw eigendom van Goorik de Bru, de schilder van de altaartafels in 't Begijnhof en de Hoofdkerk. De Bru verkocht het huis aan Jacob de Splitere, die het omdoopte tot Stadt van Antwerpen (1610).
Het gebouwd stond bekend als het oudste van de stad, al zou de gevel verschillende keren verbouwd geweest zijn. Het gebouw werd in 1985 volledig afgebroken en heropgebouwd in de vroegere stijl. He gebouw was klaar op 22 augustus 1986 en bood onderdak aan een schoenenwinkel.
Het huis heeft een hoge trapgevel in traditionele bak- en zandsteenstijl. In de zijgevel, met een overkragende bovenverdieping, bleven sporen van de oudere vakwerkbouw bewaard. In 1976 werd het huis beschermd als monument.
Dirk Martenshuis (©ArcheoNet Vlaanderen)
Huis Dirk Martens
Dirk Martens zou in dit huis gewoond hebben op het einde van de 15de eeuw, al werd dit nooit door iemand officieel bevestigd. De huidige halsgevel toont een vermenging van classicistische en laatbarokke elementen, en is vermoedelijk te dateren rond 1700. De geveltop wordt belijnd door brede pilasters en sierlijke klauwstukken onder het driehoekig fronton met siervaas. In 1997 werd het huis beschermd als monument.[2]
Dit gebouw werd op 14 juni 1910 aangekocht door de Maatschappij De Christene Democraten en werd omgedoopt tot hun lokaal met de naam 'Volksverheffing'. In 1911 werd het vernieuwd onder toezicht van bouwmeester Achiel de Stobbeleir. In 1928 verhuisden de Daensisten van hieruit naar de Molenstraat.
Music Home
Op nummer 40 bevond zich Music Home, de platenwinkel van dhr. Desiré Kieckens. Kandidaten voor de Prinsenverkiezing 1954 moesten zich per brief gericht aan dit adres, inschrijven voor de verkiezing. Ook de kaarten voor de Prinsenverkiezing en andere door het Feestcomité georganiseerde evenementen werden hier verkocht.
(Aankondiger - 03/12/1953)
Cinema Alfa
Op nummer 41B bevond zich tot 1929 de bekende danszaal Perre van Gustaaf Van de Perre-Chavé.
Op 7 augustus 1950 vestigde de Algemene Filmondernemingen Aalst (Alfa) zich in dit gebouw. Cinema Alfa draaide hier tot in 1977.
Isidoor Hallaert
Schoenmaker Isidoor Hallaert was door iedereen gekend in Aalst en woonde op nummer 489. Hij was een Daensist en maakte deel uit van alle Vlaamse verenigingen; de Taalgilde, het Davidsfonds en het Algemeen Nederlands Verbond.
Tijdens de oorlog van 1914-1918 was hij de stuwende kracht achter 'Volksopbeuring', dat steun verleende aan gezinnen in nood. Na de oorlog werd hij hierdoor geschorst uit zijn ambt. Hij was ook medestichter en bestuurslid van de Koninklijke Liefdadigheidsmaatschappij De Gewezen Weesjongens van Aalst en stichter van de Algemene Wezenbond van België.[3]
Onroerend erfgoed
Lange Zoutstraat 53 - Beschermd monument (©ArcheoNet Vlaanderen)
De volgende gebouwen uit de Lange Zoutstraat werden erkend als onroerend erfgoed:
| Adres | Omschrijving | Erfgoedstatus |
|---|---|---|
| Lange Zoutstraat 5 | woning, breedhuis | |
| Lange Zoutstraat 7 | woning, rijhuis | |
| Lange Zoutstraat 15-17 | woning, breedhuis | |
| Lange Zoutstraat 18 | Huis Stadt van Antwerpen | monument |
| Lange Zoutstraat 23 | woning, breedhuis | |
| Lange Zoutstraat 24-26 | twee herenhuizen, heden met winkelpui | |
| Lange Zoutstraat 35 | herenhuis | |
| Lange Zoutstraat 36 | Huis Dirk Martens | monument |
| Lange Zoutstraat 43 | woning uit 1742 | |
| Lange Zoutstraat 45 | woning, rijhuis | |
| Lange Zoutstraat 47 | woning, rijhuis | |
| Lange Zoutstraat 49 | woning met neoclassicistische winkelpui | |
| Lange Zoutstraat 53 | woning uit 1742 | monument |
Redactie
Tekst en foto's:
- Tekst: Sören Delclef - AjoinPedia
- Foto's: Stadsarchief Aalst, Persregio Dender, Forum Aalst Historiek, ArcheoNet Vlaanderen, Onroerend Erfgoed Vlaanderen, Aankondiger
Bronnen
- ↑ Onroerend erfgoed Vlaanderen, https://inventaris.onroerenderfgoed.be/
- ↑ Historiek der Oud Straten, Petrus Van Nuffel
- ↑ Geschiedenis der Straten van Aalst, Jos Ghysens